Helgustaðanáma var friðlýst sem náttúruvætti árið 1975. Með sanni má segja að svæðinu hafi ekki verið sýnd hæfileg virðing né ræktunarsemi og þyrfti að gera gangskör í því að bæta þar aðgengi, auka fræðslu um silfurbergið og svæðið og ekki síst koma á framfæri gildi og hlutverki silfurberg í sögu vísinda.Silfurberg kallast sérlega tærir kristallar af steindinni kalsít (einnig oft nefnt kalkspat). Erlent heiti silfurbergs á helstu málum er tengt Íslandi (Iceland spar, Spar d’Islande, o.sv. frv.) og er eitt fárra fyrirbæra úr ríki náttúrunnar sem kennt er við Ísland. Einna stærstu og tærustu eintökin af silfurbergi í heiminum hafa fundist á stað nálægt bænum Helgustaðir við norðanverðan Reyðarfjörð. Silfurbergi frá Helgustöðum mun hafa verið safnað allt frá miðri 17. öld en vinnsla þess náði hámarki á 19. öld og stóð rétt fram yfir 1920. Silfurberg (Kalsít) var sótt í námuna frá 17. öld fram á miðja 20. Hægt er að sjá ummerki eftir námagröft.

Ástæða þess að silfurberg var unnið eru ljósfræðilegir eiginleikar þess en steindin tvískautar ljós betur en aðrar steindir auk þess sem hún er gagnsæ og getur verið algerlega laus við óhreinindi (sjá mynd). Silfurbergið frá Helgustöðum gegndi veigamiklu hlutverki í þróun margvíslegra rannsókna í eðlis-, efna- og jarðfræði á ofanverðri 19. og við upphaf 20. aldar, einkum var það notuð í svokallaða Nicolprisma þar sem hægt var að stýra sveifluhreyfingu ljóssins sem fór í gegn um þá.

Heimild: Sjá hér
Mynd: Böðvar Eggersson