Eyjafjörður er fjörður á miðju Norðurlandi. Hann er einn af lengstu fjörðum Íslands og héraðið umhverfis fjörðinn og inn af honum er næstfjölmennasta hérað landsins. Nafnið er dregið af Hríseysem liggur á miðjum firðinum.

Fjörðurinn er langur og mjór, 60 km frá mynni að botni. Mesta breidd hans er 25 km á milli Siglunessog Gjögurtáar í mynni fjarðarins en yfirleitt er fjörðurinn á bilinu 6-10 km breiður. Tveir minni firðir ganga út úr Eyjafirði vestan megin, Ólafsfjörður og Héðinsfjörður.

Fjörðurinn er umkringdur fjöllum á báða vegu, þó nokkuð hærri að vestanverðu í fjallgarði Tröllaskaga. Það er nánast ekkert undirlendimeðfram ströndum í utanverðum firðinum en þegar sunnar dregur breikkar láglendið, þó meira að vestanverðu.

Nokkrir dalir ganga inn frá Eyjafirði. Að vestan eru Svarfaðardalur, Þorvaldsdalur og Hörgárdalur þeirra mestir en að austan Dalsmynni. Stærsti dalurinn sem gengur út frá Eyjafirði er þó sá sem gengur beint inn af firðinum og ber hann einnig nafnið Eyjafjörður (sem á ekki að rugla saman við Eyjafjarðardal). Sá dalur er bæði langur og breiður og hýsir eina þéttbýlustu og grösugustu sveit landsins.

Nokkrar ár renna í Eyjafjörð, þeirra stærstar eru Eyjafjarðará, Fnjóská og Hörgá en einnig Svarfaðardalsá.

Eyjafjarðarsvæðið er það næst fjölmennasta á Íslandi á eftir höfuðborgarsvæðinu. Árið 2003 var samanlagður mannfjöldi sveitarfélagannasem liggja að firðinum 21.536 (að Siglufirði og Grímsey frátöldum, þeir staðir eru í Eyjafjarðarsýslu en tilheyra ekki Eyjafirði ílandfræðilegum skilningi.)

Langstærsti bær svæðisins er Akureyri en aðrir bæir og þorp eru: Ólafsfjörður, Dalvík, Hrísey, Árskógssandur, Hauganes, Hjalteyri,Hrafnagil, Svalbarðseyri og Grenivík. Grunnatvinnuvegir flestra þessara staða eru sjávarútvegur og landbúnaður en Akureyri er að auki þjónustumiðstöð svæðisins með mörgum mikilvægum stofnunum á borð við sjúkrahús og háskóla.

Heimild: Sjá hér
Mynd: Jón Ingi