Holtastaðir er fornt höfuðból og kirkjustaður í Langadal. Þar bjó Holti, er "nam Langadal ofan frá Móbergi" að sögn Landnámabókar. Hann var ættfaðir Sturlunga og Oddverja. Síðar sátu staðinn lengi niðjar Jóns Arasonar biskups og aðrir höfðingjar á ýmsum öldum.

Á Holtastöðum var kirkja helguð heilögum Nikulási í kaþólskum sið. Þar var útkirkja frá Blöndudalshólum en 1880 var sóknin lögð til Hjaltabakka og til Höskuldsstaða 1881, síðan til Bergsstaða 1907 en heyrir nú til Bólstaðarhlíðar. Núverandi kirkja var vígð 1893. Hún er úr timbri, járnvarin, og byggð að tilhlutan kirkjueigenda, Jósafats Jónatanssonar, bónda á Holtastöðum, og Stefáns Jónssonar, bónda á Kagaðarhóli. Yfirsmiður var Þorsteinn Sigurðsson á Sauðárkróki. Altaristafla er gömul, eftirmynd af kvöldmáltíðarmynd Leonardo da Vinci. Prédikunarstóll er gerður af dönskum manni, Simon Reifeldt, árið 1792. Á honum eru málaðar myndir. Merkilegur gripur, sem fyrrum var í Holtastaðakirkju en er nú í Þjóðminjasafni Íslands, er svokallað vatnsdýr, vatnskanna í ljónslíki sem notuð var undir skírnarvatn. Eru hún frá miðöldum.

Við Holtastaði var kenndur Jóhann Jónsson, kallaður Holtastaða-Jóhann, en hann kom við dómsmálasögu Austur-Húnvetninga á fyrri hluta 19. aldar. Jón Espólín segir að hann hafi verið "ódrengur mikill og ryktaður við marga stuldi og aðra varmennsku" (Árbækur). Gömul sögn segir að við aftöku Friðriks Sigurðssonar í Vatnsdalshólum hafi Björn Blöndal sýslumaður skikkað Jóhann til að standa nálægt höggstokknum með þessum orðum: "Illum skálkum til viðvörunar, blessaður Jóhann, komdu nær."

Heimild: Sjá hér